Op weg naar behandeling op maat met behulp van uitgebreide DNA-test

Hartwig Medical Foundation geeft interactieve publiekslezing tijdens het Borstkankersymposium op 5 oktober 2019.

Voor het maken van de beste keuze voor behandeling van kanker kijkt de behandelend arts steeds vaker naar mogelijke afwijkingen in het DNA van je tumor. Ook komen er steeds meer gericht werkende medicijnen beschikbaar, waardoor een behandeling op maat steeds vaker mogelijk is: personalised medicine of “behandeling op maat” genoemd. De behandelend arts baseert dan de keuze voor je behandeling mede op de specifieke DNA kenmerken van de tumor.

Voor het maken van de beste keuze voor behandeling van kanker kijkt de behandelend arts steeds vaker naar mogelijke afwijkingen in het DNA van je tumor. Ook komen er steeds meer gericht werkende medicijnen beschikbaar, waardoor een behandeling op maat steeds vaker mogelijk is: personalised medicine of “behandeling op maat” genoemd. De behandelend arts baseert dan de keuze voor je behandeling mede op de specifieke DNA kenmerken van de tumor.

Alle tumorkenmerken in kaart

Hartwig Medical Foundation is een onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk, met als doel om de behandeling van patiënten met uitgezaaide kanker te verbeteren door inzet van de uitgebreide DNA-test en door het ondersteunen en stimuleren van wetenschappelijk onderzoek. Deze test, op basis van geavanceerde whole genome sequencing (WGS) techniek, brengt alle genetische kenmerken van je tumor in kaart. Alle mogelijkheden voor gepersonaliseerde behandeling worden zo in één keer in kaart gebracht. Zo is er een grotere kans dat je als patiënt het juiste medicijn krijgt. Op deze manier voorkom je overbehandeling met niet werkende medicijnen, die vaak vervelende en onnodige bijwerkingen geven.

Edwin Cuppen hoogleraar humane genetica aan het UMC Utrecht en directeur bij Hartwig Medical Foundation beantwoordt op zaterdag 5 oktober graag alle vragen over de uitgebreide DNA-test bij uitgezaaide tumoren en hoe met behulp van whole genome sequencing het onderzoek naar kanker verder geholpen wordt. Lees ook de website van Hartwig Medical Foundation.

Patiëntrapport naar oncoloog

Voor de uitgebreide DNA-test wordt speciaal een stukje tumorweefsel (biopt) en bloed afgenomen en opgestuurd naar het centrale laboratorium van Hartwig Medical Foundation. Na kwaliteitscontrole worden daar lab- en data-analyses op uitgevoerd. De oncoloog ontvangt na gemiddeld twee weken de resultaten daarvan via een zgn. patiëntrapport (verslag), die hij/zij met de patiënt bespreekt.
Met het patiëntrapport heeft de arts een overzicht van alle mogelijke behandelopties voor de patiënt van vandaag.
Hoe werkt zo’n uitgebreide DNA-test? En hoe kom je ervoor in aanmerking? Dat alles hoor je op 5 oktober van Edwin Cuppen. Hij geeft antwoord op alle vragen.

Databank voor onderzoek naar betere kankerbehandeling

Alle medische en genetische gegevens van patiënten, waaronder ook behandeluitkomsten, komen vervolgens in de eerste landelijke DNA-databank voor onderzoek naar uitgezaaide kanker. Uiteraard gebeurt dit alleen wanneer de patiënt daarmee instemt (informed consent). Met het opbouwen van deze databank wordt kankeronderzoek bevorderd en worden de opties voor de patiënt van morgen vergroot. De databank is completer dan elke andere beschikbare dataset, doordat de genetische data van de tumor en het bloed van de patiënt zijn gegenereerd door whole genome sequencing (WGS). Wat betreft de omvang, is het op dit moment met ongeveer 4.000 patiënten, ook ’s werelds grootste databank met data van uitgezaaide tumoren.
Hartwig Medical Foundation is beheerder van deze DNA-databank voor kankeronderzoek, die door samenwerking met het Center for Personalised Cancer Treatment (CPCT) is opgezet. De databank bestaat vanaf 2015 en sinds 2017 zijn de eerste data verstrekt aan nationale en internationale onderzoekers.

Nieuwe biomarkers vinden

Met gegevens uit de DNA-databank kunnen onderzoekers van over de hele wereld meer leren over kanker en de DNA-mutaties die de tumor haar vervelende eigenschappen geeft, maar die ook bepaalt of een tumor op een bepaalde behandeling reageert. Voor zulke onderzoeken zijn grote hoeveelheden patiëntdata nodig zodat onderzoekers kenmerkende patronen kunnen herkennen.

Bestaande behandelingen beter ingezet

Op die manier kunnen zogenaamde biomarkers gevonden worden: tumoreigenschappen die kunnen voorspellen hoe het patiënten zal vergaan en welke behandeling het best zal aanslaan. Hartwig Medical Foundation werkt hierin samen met CPCT. Gezamenlijk verzamelen zij op uniforme wijze genetische en klinische data en stellen deze data aan alle behandelaars en onderzoekers beschikbaar. Nieuwe biomarkers worden zo sneller ontdekt en bestaande biomarkers verbeterd. Zo worden niet alleen nieuwe kankerbehandelingen door onderzoekers ontdekt, maar kunnen ook bestaande behandelingen beter worden ingezet.

Borstonderzoek

Onderzoeker Lindsay Angus (Erasmus MC) gaat tijdens de workshop in op de details van haar onderzoek naar borsttumoren. In haar onderzoek, dat zij in december 2018 presenteerde op een groot wereldwijd congres, keek ze naar verschillen tussen primaire en uitgezaaide tumoren én of ze op basis van de DNA-profielen groepen patiënten kon identificeren die baat zouden kunnen hebben bij specifieke behandelingen, zoals bepaalde chemo, targeted of immuuntherapie. Ook identificeerde ze patiënten met specifieke afwijkingen in het DNA van de tumor waarvoor al een geneesmiddel geregistreerd stond voor een ander tumortype (off-label). Ze beantwoordt graag alle vragen die u heeft over haar onderzoek en de resultaten, die van invloed zouden kunnen zijn op toekomstige behandelingen.kunnen hebben bij specifieke behandelingen, zoals bepaalde chemo, targeted of immuuntherapie. Ook identificeerde ze patiënten met specifieke afwijkingen in het DNA van de tumor waarvoor al een geneesmiddel geregistreerd stond voor een ander tumortype (off-label). Ze beantwoordt graag alle vragen die u heeft over haar onderzoek en de resultaten, die van invloed zouden kunnen zijn op toekomstige behandelingen.

Locatie Zonheuvel in Doorn waar het Borstkankersymposium 2022 wordt gegeven

Het is zaak dat we deze gegevens gaan gebruiken om nieuwe klinische studies op te zetten waarin we kunnen bestuderen of behandelingen op basis van DNA-profielen daadwerkelijk zullen leiden tot betere uitkomsten voor de patiënt,” aldus Lindsay.

Na het afronden van haar promotieonderzoek hoopt ze in opleiding te gaan bij Interne Geneeskunde. Uiteindelijk wil ze zich als internist oncoloog gaan inzetten voor wetenschappelijk onderzoek binnen de oncologie. Lees ook het artikel: DNA-analyse kan patiënten met uitgezaaide borstkanker voor doelgerichte therapieën identificeren.

Lees ook het artikel DNA-analyse kan patiënten met uitgezaaide borstkanker voor doelgerichte thereapieën identificeren.  

Lindsay presenteerde haar resultaten op het San Antonio Breast Cancer Symposium dat ieder jaar wordt georganiseerd in Texas (VS). Dit is het grootste congres op het gebied van borstkanker en trekt zo’n 7.500 artsen en onderzoekers uit meer dan 90 landen die betrokken zijn bij de borstkankerzorg en/of onderzoek.