Eén op de twee (!) Nederlanders krijgt gedurende zijn/haar leven te maken met kanker. Er zijn veel verschillende soorten kanker, elk met hun eigen onderzoeks- en behandelmethoden, elk met een andere overlevingsstatistiek. Dagelijks doen veel beroepsgroepen hun stinkende best om ons zo goed en lang mogelijk in leven te houden. Behalve een medisch gebeuren is kanker ook een miljardenindustrie. Niet alleen voor ziekenhuizen en eerstelijns en tweedelijns gezondheidszorgverleners, maar ook voor de farmacie en de cosmetica-industrie. Na ruim 5 jaar leven met kanker ontdek ik daar nog steeds nieuwe, verrassende dingen over. Wie weet ook interessant voor jou?
Huidklachten bij kanker
- Wat te doen bij een droge, schrale huid? Op zichtbare huiddelen of intieme plekken? (tip: gebruik PH-neutrale, alcoholvrije, dermatologische geteste douchegel en bodylotion, cetomacrogol crème, specifieke zalfjes zijn op recept via de huisarts te verkrijgbaar)
- Wat te doen wanneer spontane wondjes (als gevolg van lage stollingsfactor) uit zichzelf niet meer vlot genezen? (tip: houd je nagels kort, wees voorzichtig met scherpe voorwerpen, doe bij spontane neusbloedingen een propje tissues in je neus. Raadpleeg je behandelaar als het bloeden niet stopt en/of je te veel bloed verliest)
- Welke zonnefactor moet je smeren bij chemo? (tip: Smeer regelmatig factor 50, zonder alcohol en parfum, bedek huiddelen zoveel mogelijk, ga niet in de volle zon zitten)
- Welke make-up te gebruiken om er ondanks ziekte (kaal, zieke, bleke teint, deels uitgevallen wenkbrauwen, geen wimpers, wallen onder ogen, vermoeid etc.) nog enigszins gezond en leuk uit te zien? In 2019 deed ik in mijn eigen perifere ziekenhuis de workshop ‘Look good, feel better (zie blog 13). Ook op social media zijn veel tutorials te vinden over make-up bij kanker).
- Hoe geïrriteerde huid te voorkomen? (tip: draag geen knellende kleding of strakke sieraden, je huid regelmatig koelen)
- Wat helpt bij een door chemo geïrriteerde mond? (tip: drink kamillethee, spoel na tandenpoetsen met kamillespray, eet geen scherpe gerechten en gebruik regelmatig droge mond gel. Vraag bij ergere klachten een nystatine-kuurtje aan je huisarts).
Ervaringsleren
In de afgelopen jaren heb ik over huidverzorging bij kanker veel geleerd. Via tips en adviezen vanuit de oncologie-afdeling, mijn oncologische wijk- verpleegkundige, mijn huisarts en via mijn patiëntenvereniging. Ook heb ik allerlei huid- en mondverzorgingsmiddelen uitgeprobeerd. Daardoor heb ik nu een aardige ‘product range’ van bij chemo helpende huid- en mondverzorgingsproducten. Dus mijn basis-huidverzorgingsset is redelijk op orde. Dacht ik tot voorkort.
Elke keer opnieuw
Ondanks mijn eerdere ervaring met chemo’s, is bij elke nieuwe kuur opnieuw de vraag ‘Hoe pakt het uit?’ Niet alleen ‘Slaat het aan?’ maar ook ‘Wat kan ik doen om schade van vervelende bijwerkingen te beperken? Zo ook bij het nieuwe behandeltraject dat ik recent ben gestart. In de bijsluiter van m’n nieuwe cytostatica en via verhalen van een lotgenote, viel me met name de bijwerking ‘huidklachten’ op. Deze keer zie ik er meer tegenop dan vorige kuren. Wellicht vanwege de uitgebreide opsomming van huidklachten die ik daags voor kuur 1 hoorde? Of omdat ik mijn lichaam minder dan voorheen vertrouw? Of omdat ik wat behandel moe begin te raken?
Preventief smeren
Kanker cosmetica concurrentie
Om mijn ziel en zaligheid niet meteen aan de eerste beste cosmeticafabrikant uit te leveren, besloot ik tot een marktonderzoekje. Best lastig in de 1e week van een chemokuur, maar het is gelukt. Er ging een wereld voor me open. Er zijn veel verschillende aanbieders, met fraaie sites en folders, die specifieke huidverzorgingsproducten voor kankerpatiënten aanprijzen. Kanker is duidelijk een groeimarkt voor de huidverzorgingsindustrie. En wie als fabrikant een goede deal weet te sluiten met ziekenhuizen of apotheken, weet zich verzekerd van goede ambassadeurs in deze 1-op-de-2-krijgt-het groeimarkt. Het ideaal van elk commercieel bedrijf toch?
Bij grondiger doorlezen ontdekte ik ook dat de wetenschappelijke uitspraken over huidverzorgende middelen bij kankerpatiënten soms maar gebaseerd zijn op een gering aantal personen of mensen met één specifieke huidkwaal. Terwijl de verleidelijke reclameteksten suggereren dat het voor alle kankerpatiënten met huidproblemen goede middelen zijn. Tsja. Ingewikkeld om in dit commerciële woud goede antwoorden op mijn specifieke vragen te vinden.
Werkt dit echt?
Mijn belangrijkste vraag bij bestudering van de sites van diverse aanbieders blijft dus: Kunnen zij hun fraaie beloften waarmaken? Stel dat ik echt alle middelen uit hun productrange aanschaf en ga gebruiken, blijf ik dan gevrijwaard van al die nare huidklachten? Of eindig ik uiteindelijk alsnog bij een dermatoloog, omdat al die dure smeerseltjes te weinig effectief blijken? Die dermatoloog gaat me dan ongetwijfeld agressievere middelen met corticosteroïden, antibiotica of nog erger voorschrijven. Daar heb ik helemaal geen zin in!
Kortom, mijn gedachten schoten even op hol. De verkeerde kant op natuurlijk. Maar, ja ‘we weten het niet, want elk lichaam is anders’. Die zin kan ik ondertussen wel dromen. Wat ik wel zeker weet: ik werd helemaal tureluurs van alle verschillende soorten zalfjes, lotions, watertjes etc. die je volgens de leverancier van het fancy ‘travelsetje’ preventief en curatief zou moeten gebruiken. Te veel gedoe, dus dan maar even verder zoeken.
Ondanks mijn eerdere ervaring met chemo’s, is bij elke nieuwe kuur opnieuw de vraag ‘Hoe pakt het uit?’ Niet alleen ‘Slaat het aan?’ maar ook ‘Wat kan ik doen om schade van vervelende bijwerkingen te beperken?’
Keuzestress
Voor individuele klanten, zoals ik is het best lastig om een goede keuze in te maken. Temeer omdat ik geen idee heb welke middelen andere patiënten, met vergelijkbare chemokuren, voor vergelijkbare huidkwalen gebruiken. En met goed gevolg? Waar kunnen we goede, betrouwbare informatie halen? Wie kan me/ons hierbij het beste adviseren? Mijn oncoloog, de specialistisch verpleegkundige, de huisarts, de apotheek of de drogist, of deskundigen en lotgenoten op Kanker.nl? Pfff. Vermoeiend om uit te zoeken. En ook keuzestress: kies ik nu merk A, B of C?
Onverwachtse oplossing
De bijzondere oplossing voor mijn zoekvraag openbaarde zich op dag 6 van kuur 1, toen ik ’s middags voor advies mijn plaatselijke DA-drogist bezocht. Daar liep ik min of meer rechtstreeks in de armen van Mirjam, een sympathieke, deskundige vertegenwoordigster van een andere huid-verzorging/cosmeticamerk. Iemand met een goed luisterend oor, een plezierige, vertrouwenwekkende bejegening, kennis van veelvoorkomende huidproblemen bij kanker, goede productkennis en allerlei praktische adviezen. Ook mocht ik diverse middelen ter plekke uitproberen. Kortom: ik was verkocht! Dus heb ik nu mijn huidige verzameling met een overzichtelijk aantal nieuwe producten van ‘haar merk’ uitgebreid en smeer die nu dagelijks preventief. Wie weet vallen die huidklachten straks mee!
9 Tips
Tot slot op basis van mijn persoonlijke ervaringen een aantal tips. Hopelijk heb jij of een dierbare van jou met kanker daar ook iets aan. Ook handige info voor medische behandelaars en patiëntenorganisaties. Doe er jullie voordeel mee!
1. Gebruik verantwoorde, huidvriendelijke producten, d.w.z. PH-neutraal, zonder alcohol of parabenen, ongeparfumeerd. Dat is voor iedere huid goed, niet alleen voor kankerpatiënten, babyhuidjes of mensen met een gevoelige huid.
2. Voorkomen is beter dan genezen. Je huid (en mond) in goede conditie houden geldt eigenlijk voor iedereen, niet specifiek voor kankerpatiënten. Dus voorkom een droge huid door jezelf regelmatig in te smeren met een voedende crème, gebruik een hoge zonnebrand factor, zorg voor een goede mond-hygiëne (regelmatig poetsen, stokeren etc.). Gorgel bij een geïrriteerde mond dagelijks met een kamille-mondspray en gebruik bij te weinig speeksel mondgel.
3. Neem de informatie op al die prachtige sites en in glossy brochures van cosmetica-aanbieders met een korreltje zout. Want hierachter zit immers maar één groot commercieel belang: een zo groot mogelijk marktaandeel in de groeiende kankercosmetica-markt verwerven. Natuurlijk is het superfijn om te lezen dat al die cosmetica-merken bij het ontwikkelen van nieuwe producten en effectiviteits-studies ook dermatologen en oncologen hebben betrokken. Maar werkt het ook bij jou?
4. Kwestie van uitproberen. Je kan maar op 1 manier ontdekken of merken en middelen bij werken: Probeer en experimenteer!
5. Keep it simple! Ofwel begin klein, met enkele goede basic middelen (bv een verantwoorde huidreiniger, bodylotion, douchegel en zonbescherming). Denk ff goed na wanneer een cosmeticafabrikant adviseert om 10 of meer verschillende potjes, flesjes, tubetjes en zalfjes te gebruiken. Anders zie je op een gegeven moment door te bomen het bos niet meer.
6. Vraag deskundig advies. Neem tijdig contact op met medische professionals, zoals je verpleegkundig specialist, oncoloog of huisarts als je twijfelt over welke middelen bij jouw specifieke huid of kwalen passen en wacht bij vervelende huidklachten niet te lang. Wanneer ‘gewone’ huid- en mondverzorgings-producten niet voldoende werken, kunnen zij hopelijk farmaceutische middelen voorschrijven om jouw klachten te verminderen of verzachten. Of je doorverwijzen naar een dermatoloog.
7. Goede huidverzorging hoeft niet per se duur te zijn. De plaatselijke drogist kan vaak ook adviseren over goedkopere, eenvoudigere merken die wellicht net zo goed werken als de uitgebreide product range van de producten in het hogere marktsegment.
8. Ziekenhuizen zouden tijdiger adviezen mogen geven over huidklachten en huidverzorging. Dus niet alleen curatief, wanneer klachten zich voordoen, maar ook preventief. Op kanker.nl staat ook een handige lijst met beroepsgroepen die hierbij ook rol kunnen spelen.
9. Patiëntenorganisaties zouden actiever de uitwisseling van patiënt ervaringen met diverse goedwerkende huidverzorgingsmiddelen bij huidklachten t.g.v. kankerbehandelingen mogen stimuleren. Zodat individuele kankerpatiënten niet elke keer zelf het opnieuw het wiel hoeven uit te vinden.
En jij?
Wat zijn jouw ‘lessons learned’ over huidklachten en huidverzorging bij kanker? Niet om het beste merk te kiezen, maar soms kunnen relatief eenvoudige middelen ook heel goed werken.
Hartegroet,
Christa
Meer weten:
- IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland:https://iknl.nl/nkr/nkr-cijfers
En https://iknl.nl/nieuws/2023/kansopkanker
- Kanker.nl: https://www.kanker.nl/hulp en ondersteuning bij huidproblemen tgv kankerbehandelingen.
- Ben je benieuwd naar mijn eerdere blogs? Lees dan bv blog 13- Je bent al mooi , o.a. over de workshop Look Good Feel better:https://christablogt.blogspot.com/2021/01/blog-13-je-bent-al-mooi.html
Bijsluiter:
Deze blog is gebaseerd op mijn persoonlijke ervaringen met huidverzorging bij kanker. Ik heb me niet grondig verdiept in alle mogelijk voorkomende huidproblemen en ook niet in alle mogelijke behandelmethoden en aanbieders. Ook heb ik geen commercieel belang bij specifieke cosmetica-fabrikanten. Voor uitgebreidere informatie over voorkomende klachten en behandelmogelijkheden zie Kanker.nl of raadpleeg je eigen medische behandelaars.
In voorjaar 2019 kreeg Christa voor de eerste keer kanker. Na herstel kreeg ze in de zomer van 2022 een recidief. Momenteel is de kanker ook weer actief en ondergaat ze opnieuw chemokuren. Op ChristaBlogt en op websites van externe partijen schrijft Christa over de lessen die zij door haar ziekte en herstel heeft geleerd en nog dagelijks leert. Hoe om te gaan met verandering is een belangrijke rode draad in haar blogs.
