Op verzoek van de Stichting Nationale Kanker en Werk Dag schreef ik in 2021 een aantal blogs over kanker en werkplezier. Op het eerste gezicht een vreemde, bijna tegenstrijdige combinatie maar het tegendeel is waar! Op basis van persoonlijke ervaringen schrijf ik in dit stuk wat je als (ex)kankerpatiënt kan doen om je werkplezier of eigenlijk je werkgeluk tijdens en na kanker te hervinden, vergroten en behouden. Christa van Werkum.
1. Besef: we hebben niet alles in het leven in de hand maar wèl hoe we ermee omgaan
Kies je voor de slachtofferrol en lijdzaam afwachten tot iemand je tijdens of na je kanker plezierig werk plus ideale werkomstandigheden op een presenteerblaadje aanbiedt? Of neem je tijdens je behandelingen en herstel zelf de regie bij het zoeken naar plezierig en zinvol werk?
En hoe zit het met je mindset? Focus je vooral op alles wat niet meer kan (het negatieve) of op wat er nog wel mogelijk is (het positieve)? Mijn ervaring is dat focus op hoop, lichtpuntjes en klein geluk een krachtige motor is om opnieuw (werk)geluk te kunnen ervaren.
Kortom, ga niet bij de pakken neerzitten wanneer je kanker krijgt, blijf geloven in mogelijkheden om weer in het arbeidsproces terug te komen, in wat voor vorm dan ook en ga actief op onderzoek uit!
Mijn ervaring is dat focus op hoop, lichtpuntjes en klein geluk een krachtige motor is om opnieuw (werk)geluk te kunnen ervaren.
2. Wat is voor jou werkplezier en werkgeluk?
Herinner je jezelf hoe werkplezier voelde? Wanneer heb je dat voor het laatst ervaren? Waar was je toen? Wat deed je toen qua werk? En met wie? Waren er ook anderen bij betrokken? Wat maakte je toen met name zo blij en gelukkig?
Wat is voor jou nu werkgeluk? Waar wil je graag weer een bijdrage leveren? Niet persé omdat je dat werk daarvoor ook al deed of omdat je dat (nog) goed kan/kon, maar omdat het bijdraagt aan jouw werkgeluk? Waar krijg je energie van en wat kost je vooral energie?
Of heb je in je werkzame leven tot nu toe weinig werkplezier ervaren en is dit dus een ultieme kans om al re-integrerend actief op zoek te gaan naar écht werkplezier en werkgeluk?
3. Zoek je eigen weg terug naar werkplezier
Besef dat je jezelf op elk moment opnieuw kunt uitvinden, in elke fase van je ziekte en herstel. Dus: wat zou je in deze fase van ziekte en herstel het allerliefste doen, passend bij je huidige/nieuwe IK? Dat wil zeggen rekening houdend met je verlangens, je kwaliteiten én je fysieke, mentale en emotionele mogelijkheden en beperkingen. Zowel qua leven als qua werk, werkplezier en werkgeluk. En waar zou je dat kunnen vinden? Ook als je qua belastbaarheid niet meer je oude werk kunt doen. Juist na ziekte kunnen er nieuwe mogelijkheden ontstaan die er voorheen niet waren. Zoek je eigen weg terug naar werkplezier!
4. Zoek bondgenoten en helpers om je (werk)doelen te bereiken
- Bespreek in alle fasen van je ziekte en herstel je wensen, mogelijkheden en beperkingen met je leidinggevende, de bedrijfsarts en eventueel je HR-functionaris. Schroom niet om aan te geven wanneer werk nog een brug te ver is of doe een stapje terug wanneer werk toch te meer van je vergt dan je aan kan. Eerst komt fit, daarna komt werk(plezier)!
- Maak werkplezier, naast aantal werkuren en inhoudelijke taken expliciet onderwerp van gesprek in de contacten met je leidinggevende, de bedrijfsarts en HR.
- Maak in gesprekken met je werkgever eventueel gebruik van de Gesprekshulp Werk en Kanker.
- Vraag bij je re-integratie hulp aan aardige, belangstellende, behulpzame collega’s.
- Vraag eventueel aan je werkgever, of aan het UWV, begeleiding door een re-integratiebureau, dat gespecialiseerd is in kanker. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een Werk-Fit traject of een Naar-Werk traject.
- Vraag mensen die je accepteren zoals je bent, je graag willen helpen en in je geloven (familie, vrienden, kennissen, collega’s) om mee te denken over mogelijkheden om opnieuw werkplezier te kunnen ervaren.
5. Wees dankbaar voor elke stap voorwaarts
Als je ernstig ziek wordt, maak je drie soorten processen door: die van de ziekte zelf, het emotionele proces en het proces van je werk. Elke stap, die je in een van de drie processen maakt, hoe klein ook, is waardevol. Waardeer en beloon jezelf dus voor elke stap die je hebt gezet. Wees blij met je nieuwe (werk)leven ook al ziet dat er misschien heel anders uit dan het werk dat je deed voordat je ziek werd. Koester alles wat je hebt bereikt: je leven, je gezondheid en alles wat weer wél mogelijk is. Happiness is een keuze!
6. Blijf hoopvol over en nieuwsgierig naar welke persoonlijke ontwikkeling er in de (nabije) toekomst nog meer mogelijk is
Misschien herstel je in de nabije toekomst nog verder en wordt er op termijn qua werk nog meer mogelijk. Blijf je grenzen verkennen!
7. Leer te leven met als het tegenvalt
Ook de keerzijde hoort erbij: Leer te verduren wat niet meer mogelijk is, wanneer je te ziek bent/blijft of te veel restklachten hebt om nog te kunnen werken. Hoe zwaar dat ook is. Waaraan kan je dan geluk ontlenen? Hoe zou dat er in de kleinste vorm uit kunnen zien? Het leven bestaat immers uit veel meer dan werkgeluk!
In voorjaar 2019 kreeg Christa voor de eerste keer kanker. Na herstel kreeg ze in de zomer van 2022 een recidief. Op ChristaBlogt en op websites van externe partijen schrijft Christa over de lessen die zij door haar ziekte en herstel heeft geleerd en nog dagelijks leert
Hoe om te gaan met verandering is een belangrijke rode draad in haar blogs.
